Wat was jouw laatste ondertitel? Van botsen naar knallen

Wat is een ondertitel?

Ondertitels in communicatie, ik vind het een boeiend fenomeen. Een ondertitel is iets wat iemand denkt, niet uitspreekt en soms wel non verbaal uitstraalt. Denk maar aan een stripverhaal dat je vroeger op school moest tekenen. Dan tekende je stripfiguren met van die gedachtewolkjes… Of ik nou schoenen koop, een team begeleid of zelf een gesprek voer, ondertitels zijn er altijd.

Dus je vindt er iets van …

Ik blijf het fascinerend vinden om van een afstandje naar zulke situaties te kijken, vanuit verwondering en zonder oordeel. Ondertitels geven een inkijkje in iemands beleving en in wat er in een team leeft. Dus je vindt er iets van. Dat mag toch? Waarom dan toch deze blog over dit fenomeen? Omdat er ook zo snel spanning op kan komen te staan, vooral in teams.

Praktijkvoorbeeld

In een team dat behoorlijk divers is in gedragsstijlen en qua drijfveren, vindt een gesprek plaats. Over het onderwerp dat besproken wordt, zijn verschillende meningen. Teamleden reageren op elkaar. Nog niet zoveel aan de hand. Tot het gesprek zich verder ontwikkelt en de emoties bij een paar mensen op beginnen te lopen. Hoe dat komt? Teamleden verleiden elkaar non verbaal, met hun toon en ze denken te weten wat de ander denkt of vindt. Herkenbaar? Als de ander ook nog eens in je allergiezone zit (horn-effect), kan de vlam snel in de pan slaan. Zonde en vaak ook onnodig. Ineens voelt het zwaar en kost het gesprek energie. Zie je jezelf al afhaken?

Spanning of ruimte?

Zeker de extraverten onder ons laten ons leiden door ons gevoel. We reageren eerst en denken dan pas na. Vragen stellen? Ho maar. Checken? Niet nodig, want ik weet wat jij denkt of voelt. Mensen die aan de introverte kant zitten, hebben tijd nodig om zich een mening te vormen. Ze zitten erbij en kijken ernaar, zo lijkt het. Wat het extra interessant (of jammer) maakt, is dat ik vaak merk dat de interpretaties die mensen doen, niet eens kloppen. Dat kan dus ook nog. Dit benoemen geeft naast inzicht ook lucht, ademruimte. Maar nog geen verandering in het gesprek.

Moet je dan niks met je gevoel doen?

Zeker wel, want je krijgt deze reactie niet voor niks. Het gaat ergens over, maar waarover? Jouw irritatie kan de ander waardevolle informatie geven over hoe hij overkomt en of hij zo zijn doel bereikt. Het kan ook zijn dat hier voor jou een behoefte of verwachting onder zit, waar je niet aan voorbij wilt gaan. Voor jullie team kan het om een thema gaan dat de moeite waard is om te verkennen. Kortom, er zijn vaak meer redenen om er wèl iets mee te doen dan om het te laten lopen. Het staat of valt echter met de manier waarop je het bespreekbaar maakt en wat hieraan vooraf gaat.

Tips en suggesties:

• Ben je meer extravert? Denk iets langer na voordat je reageert, stel jezelf bijvoorbeeld deze vraag: “Wat raakt me of irriteert me nou precies?”
• Ben je meer introvert? Dan zie en voel je vaak haarscherp wat er gebeurt. Vraag toestemming aan je team om een procesopmerking te maken: “Mag ik iets zeggen over wat me opvalt?”
• Gaat het om jullie teambelang of jouw eigen belang?
• Reageer vragend in plaats van stellend
• Check voordat je reageert: “Ik krijg de indruk dat ..., klopt dat?”
• Vat tussentijds samen: “Dus voor jou is het belangrijk dat …”
• Maak gebruik van “ja, en …” in plaats van “ja, maar …”
• Spreek je gevoel uit: “Ik merk dat ik de neiging krijg om me te gaan verdedigen, maar daar schieten we niks mee op”
• Vraag door: “Je kijkt verbaasd/geïrriteerd, komt het door iets wat ik gezegd heb?”
• Benoem het patroon tussen jou en de ander: “Hoe meer jij …, hoe minder ik ….”
• Pas metacommunicatie toe: “Waar gaat het eigenlijk om in deze discussie? Wat is er zo belangrijk dat het zo hoog oploopt?”
• Kijk of jullie een zwarte of roze bril op hebben. Soms gaat een gesprek meer over wat je met z’n allen niet wil, dan over wat je wel wilt.

In teams heeft iedereen invloed, zowel positief als negatief. In communicatie kun je veel herstellen of verduidelijken, als je jezelf maar uitspreekt én de ander probeert te begrijpen. Zo blijf je botsingen voor en ga je als team knallen. Ik ben benieuwd hoe het in jouw teamzit. Wil je meer weten over jullie manier van communiceren en over jullie teamcultuur? Ik ga graag met je in gesprek.